“Ja maar, je moet toch(……)” Hoor je het wel eens zeggen? Dat iets ‘moet’, omdat het niet anders kan of omdat het zo hoort?
Dingen waarvan ‘men’ zegt dat ze gedaan moeten worden. Bijna iedereen doet ze. Omdat de maatschappij waarin we leven vindt dat ‘dat’ moet. Omdat iemand uit de naaste omgeving dat vindt. Omdat jij zélf dat vindt! Waarom vinden wij toch dat sommige dingen moeten? En waarom doen we ze dan ook? Waarom denken wij dat wij geen keus hebben als er iets ‘moet’? Nou… ik ben tot de volgende conclusie gekomen: Niets moet! Echt niet(s)! 🙂 Als je denkt dat iets moet doen en ‘het’ dus doet, is het jouw keuze. Echt een bewuste keuze! Misschien niet de prettigste keuze, niet de enigste keuze, maar wel de beste keuze die jij [in ieder geval op dát moment] maakt. Soms omdat je niets anders hebt kunnen bedenken , maar vaker…omdat je het ‘andere’ niet durft. Het ontbreekt je dan aan MOED! Moed om tegen de gevestigde orde in te gaan. Moed om anders te doen en om anders te durven zijn.
Het vereist moed, om te handelen naar het besef dat niets moet !
Ik kom vanuit een opvoeding, waarin ‘moet’ bijna een mantra was. Dus ‘moeten’ is zeg maar ‘een ding’ van mij waar nu ik nog dagelijks mee te maken heb. Mijn ouders waren streng opgevoed in weeshuizen van de jaren 20. De opvoeding daar, was hun voorbeeld.
Als je zelf geen ander ‘beeld’ hebt of krijgt van hoe je iets zou kunnen of willen doen, dan volg je meestal automatisch een voorbeeld! En ook al zou je besloten hebben dat je het niet zo wil doen zoals je ouders, dan volg je toch al gauw een ander voorbeeld. Er zijn maar heel weinig mensen die de meeste dingen doen uit eigen inspiratie. Vaak doe je ook niet wat je echt wilt, maar je doet zoals je denkt, dat het moet of hoort. Dat doe je niet alleen in de opvoeding , maar in alle aspecten van het leven! Je omgeving én vooral de media oftewel de massacommunicatie geven je genoeg voorbeelden omtrent bijvoorbeeld, hoe je je zou kunnen gedragen en wát je zou kunnen dragen. Maar let op! Helaas worden deze (voor)beelden jou niet altijd gepresenteerd als : Datgene wat ‘zou kunnen‘ als je iets wilt ! Ze worden vaker gepresenteerd als: Datgene wat ‘zou moeten’ als je iets wilt.
Wil je erbij horen of iets bereiken? Iets krijgen? Of iets juist iets niet krijgen? Dan MOET je zeker ‘dit of dat ‘! Dit of dat zeggen, dit of dat hebben, dit of dat dragen of dit of dat DOEN! Want anders…bereik je je ‘doel’ niet, hoor je er niet bij, krijg je ‘nadelige’ gevolgen! En die wil je niet! Dus…KIES jij voor wat ‘moet’. Want tja…jij ‘wil’ toch graag dit of dat !?
Vervelend om dat te weten hè? Ik kan het weten. Ik wilde ook heel graag:
- Geliefd zijn.
- ‘Erbij’ horen. Bij het gezin, familie, vrienden, school, werk, maatschappij.
- Iets betekenen, iets ‘zijn’.
Mijn ouders wilden dat ook. Ze hadden geen ouders en zelfs geen pleegouders, maar nonnen en paters die voor hun zorgden. En wie wil er nu niet dat degenen waar je van afhankelijk bent, ook van je houden? En wie wil er nu graag nadelige gevolgen? Niemand toch? Dus… doe je wat je ‘moet’ doen. Je gaat je aan de situatie aanpassen! En aanpassen is een ook een KEUZE.
Ik heb me eens laten vertellen dat er in feite niet zoiets als vrije wil en keuzes bestaat. En in mijn optiek, is dat waar en niet waar. Net als alles overigens. Alles is waar en niet waar. Alles bestaat en ook weer niet. Het hangt er maar van af welke zijde wordt belicht.
Mijn ouders kwamen als vluchtelingen naar Nederland. Ze ‘moesten’ wel. Want door in Indonesië te blijven zou mijn vader het risico lopen om doodgeschoten te worden. Logischerwijze wilde hij dat niet, dus een keuze werd gemaakt. Vluchten dus. Weer moesten ze zich aanpassen. Anders werden ze niet geaccepteerd! En wie wil er nu niet geaccepteerd worden?
Omdat ze niet beter wisten, hebben ze het voorbeeld van hun opvoeding nagevolgd. Ze waren streng en vonden dat veel moest in het leven. Gek genoeg, kreeg ik van mijn moeder vaak dit gezegde te horen als ik mijn willetje door wilde drijven:
Moeten is dwang en huilen is kindergezang.
Het zegt dat iets ‘moeten’ niet vrijwillig is! En dat huilen, de vorm van manipulatie is dat een kind gebruikt om de ‘zin’ te krijgen, zoals het hier wordt uitgelegd. Ach, hoe oneerlijk mamma mocht mij wel dwingen, maar ik haar niet. 😉
Maar het gezegde kan ook betekenen dat je tussen 2 of meer ‘kwaden ‘moet’ kiezen en daar dus dan ook de gevolgen van ‘moet’ dragen en dat moeten dus iets is, wat onontkoombaar is.( Niet huilen, maar accepteren) Dat heb ik hier gevonden.
Bij het lezen of horen van het woord manipulatie gaan bij veel mensen de haren overeind staan door de negatieve context waarin het woord meestal geplaatst wordt. Toch is manipuleren feitelijk een neutrale handeling, die ten voordele of nadele te gebruiken is, al naar gelang de intentie. Kijk maar in De (dikke) Van Dale. 🙂 Manipuleren betekent in de medische wereld : ‘Met de hand’. Een ongeboren baby wordt soms in een houding ‘gemanipuleerd’ om gemakkelijker geboren te kunnen worden en wordt natuurlijk ook gebruikt in de Manuele Therapieën. In het dagelijks leven wordt manipuleren vertaald naar : Iets naar je hand zetten: Zorgen dat iets lukt.
Goed… dus manipuleren is gewoon iets wat gedaan wordt, om een doel te bereiken.
Om iets goed te kunnen manipuleren is er kennis nodig en moed. Het vereist kennis om een kind in een baarmoeder te draaien op een manier dat niet nadelig is voor moeder en kind. Maar het vereist ook de moed om het te doen. Het kan mislukken en nadelige gevolgen hebben..
Het vereist kennis en moed om iemand te laten denken dat iets moet, want ook dat kan mislukken en nadelige gevolgen hebben.
Het vereist echter GEEN kennis om te weten, dat wanneer je zelfs alleen maar denkt dat je iets moet, het jou bij voorbaat al een onprettig gevoel kan geven! Emoties hebben we allemaal. Maar als je iets doet wat je wil, geeft het een heel ander gevoel. Meestal een prettige. En daarom doen de meeste mensen het liefste datgene, als ze de kans krijgen, wat ze willen doen en niet wat ze moeten doen.
Sommige mensen doen alles vooral voor het eindresultaat en het fijne gevoel dat je daarvan krijgt! Ook al geeft de weg er naar toe, soms een minder prettig gevoel. Neem maar bijvoorbeeld het ‘afzien’ van een top sporter tijdens trainingen. voor een wedstrijd. Allemaal voor de liefde voor de sport én voor het (eventueel) behalen van de(hoofd) prijs. En in die context wordt “moeten” een woord, wat past bij oorzaak en gevolg en niet bij dwang. Want als je bijvoorbeeld iets wilt bereiken in de topsport, zul je dingen ‘moeten’ doen. En die dingen doe je dan uit vrije wil.
Maar soms kan een motivatie om tot een bepaald eindresultaat te komen, gedreven worden door angst. En manipulatie is vaak een instrument dat gebruikt wordt om mensen angst aan te jagen. “Als jij dit of dat niet doet dan…” .Angst en vrije wil gaan vaak niet goed samen. Behalve dan, als je uit vrije wil je angst wil overwinnen. 😉
En om mijn angst(en) te overwinnen, daar is moed voor nodig. Ik kan het wel willen, maar ik moet het wel durven! Durven NEE te zeggen, tegen dingen waar ik me niet goed bij voel ondanks dat ‘men’ zegt dat het moet. Om nee te zeggen tegen dat ‘stemmetje’ in mezelf die bijna tegelijkertijd of zelfs dagen daarna, naar boven komt dat ook nog eens tegen me zegt : “Ja maar…Je moet toch (…)!?” En ik verheug mij elke keer als het me is gelukt. 🙂
Nee, ik heb geen keus of dat stemmetje komt of niet. Dat gebeurt. Maar ik hoef er niet naar te luisteren.En dat lukt mij, door mijn gedachten therapeutisch in de richting van het ONT-moeten te “manipuleren” (in de positieve betekenis van dat woord).
De kunst is denk ik om te willen wat je moet of het anders gewoon NIET te doen.
En oefening baart kunst! I
Kunnen doen wat je wilt geeft vrede en vreugde in jezelf. Vrede en vreugde zijn tekenen van innerlijke VRIJHEID! En iedereen wil toch vrijheid? Dus wil ik jullie én mezelf aanmoedigen door middel van dit gedicht : Ont-moeten! Want als je de moed hebt om te ont-moeten, zul je je ware zelf ontmoeten.